Hầu đồng, hay còn gọi là hầu bóng, đồng bóng là một nghi thức trong hoạt động tín ngưỡng dân gian và tôn giáo thờ nữ thần mẹ Đạo Mẫu dòng Shaman giáo của nhiều dân tộc, trong đó có tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Hiện nay, vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể về những người có thể hầu đồng Trang Xinh cũng như có câu trả lời chính xác cho câu hỏi ai có thể hầu đồng nhưng đa số người hầu đồng sẽ có căn đồng hoặc do di truyền của gia tộc hoặc do hệ thần kính yếu.
Hầu đồng là một nghi lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, thời Đức Thánh Trần… mà không phải nghi lễ của Phật giáo. Trong đó, phủ là đền thờ của Mẫu Thượng Thiện, Mẫu Thượng Ngàn và Mẫu Thoải.
Mẫu Thượng Thiện: Hay còn gọi là Mẫu Đề Nhất. Đây là một vị Mẫu cai quản Thiên Phủ và các nhân vật được coi là Mẫu Thượng Thiên gồm:
– Thanh Vân Công Chúa (Mẫu Cửu Trùng Thiên).
– Tây Thiên Quốc Mẫu Lăng Thị Tiêu (Mẫu Tây Thiên, Chúa Tây Thiên).
– Mẫu Thiên Y A Na (Thiên Hậu Thánh Mẫu, bà Chúa Ngọc).
Trong đền, phủ, Mẫu Thượng Thiên thường được khắc với tông màu đỏ, được đặt chính giữa, hai bên là tượng Mẫu Thượng Ngàn và Mẫu Thoải. Hiện nay, có các ngôi đền, miếu đang thờ Mẫu này: Đền Mẫu Cửu Trùng Thiên tại Hà Nội; Phủ Nấp ở Nam Định; Đền Thánh Mẫu Thượng Thiên ở Hà Tĩnh…
Mẫu Thượng Ngàn: Hay còn gọi là Mẫu Đệ Nhị hoặc bà chúa Thượng Ngàn, được giao nhiệm vụ cai quản vùng núi rừng hoang vu. Hiện nay có nhiều truyền thuyết về Mẫu Thượng Ngàn nhưng đều được người dân ngưỡng mộ, khâm phục, tôn thờ.
Mẫu Thượng Ngàn thường được đúc tượng có màu xanh và có ba nơi hiện nay được xem là nơi thờ chính của bà gồm:
– Đền Đông Cuông, Yên Bái.
– Đền Bắc Lệ, Lạng Sơn.
– Đền Suối Mỡ, Bắc Giang.
Mẫu Thoải: Hay còn gọi là Mẫu Đệ Tam, Thuỷ cung Thánh Mẫu. Trong quan niệm dân gian, Mẫu Thoải cai quản các vùng sông nước, chăm sóc cây cối tươi tốt, giúp đỡ mọi người khi đi qua sông nước; khi bão lụt, Mẫu làm phép để gió yên, mưa tạnh…
Cô đồng Trang Xinh ban ngày hầu đồng tối thác loạn với các anh – Phần 1
